Gdzie spoczywa Hubal? Stowarzyszenie Wizna 1939 wskazuje kościół św. Idziego w Inowłodzu. ZDJĘCIA, VIDEO

Gdzie spoczywa Hubal? To pytanie badacze historii zadają sobie od dziesięcioleci. Snują przy tym często sprzeczne teorie, które jak dotąd nie znalazły potwierdzenia. Pasjonaci historii ze Stowarzyszenia Wizna 1939, którzy próbują wyjaśnić tę zagadkę od 2016 roku, mają kolejne wnioski ze swoich badań. Ich zdaniem, mogą one potwierdzić hipotezę o szczątkach Hubala ukrytych w  kościele św. Idziego w Inowłodzu. Przedstawili je na konferencji zorganizowanej 6 października 2023.

Zobacz zdjęcia!

Trop dotyczący rzekomego pochówku Hubala w Inowłodzu podjął siedem lat temu Dariusz Szymanowski, prezes Stowarzyszenia Wizna 1939, podczas nagrywania programu "Było, nie minęło". Wówczas rodzinną historią podzielił się Paweł Beuth, który usłyszał ją od swojego teścia Jana Kowalskiego z Królowej Woli. Ojciec Jana, Stanisław, miał - według tej relacji - osobiście brać udział w pochówku ciała Hubala w rodzinnym grobowcu Kowalskich.

Dla Dariusza Szymanowskiego, historię tę uprawdopodabnia małe zdjęcie rodzinnego grobowca, na którym na odwrocie widnieje napis "Hubal, 13 września 1949" oraz relacje pozostałych członków rodziny.

- Dotarłem do kilku członków rodziny - 5, 6 osób. Rozmawiałem z nimi i każda z tych osób niezależnie potwierdzała na swój sposób, że w ich rodzinnym grobowcu był pochowany Hubal - argumentował podczas konferencji przed kościołem św. Idziego w Inowłodzu prezes stowarzyszenia Wizna 1939. - Wprawdzie nikt nie mówił, że to był Hubal, tylko oficer, natomiast z innych okoliczności wynikało, że to był Hubal, że przewieziono go tu na początku maja 1940 roku spod Tomaszowa Mazowieckiego.

Według historii, której trzymają się członkowie stowarzyszenia, w 1949 r. szczątki Hubala przeniesiono z grobowca rodziny Kowalskich gdzieś pod mur cmentarza w Inowłodzu. Miało się to dziać potajemnie.

- Synowie wydedukowali, że to musi być gdzieś pod tym murem, bo ich ojciec palił tam znicze i modlił się - tłumaczy tę teorię Dariusz Szymanowski. - Ponieważ tematem zainteresował się Urząd Bezpieczeństwa, szczątki Hubala trzeba było stąd zabrać w kolejne miejsce. Moje ustalenia doprowadziły do kościoła w Inowłodzu. Proboszczem był wówczas ksiądz Stanisław Kowalski od roku 1928 do 1949 wtedy, kiedy zmarła żona właściciela tego grobowca, Rozalia Kowalska. Zbieg tych zdarzeń, zbieg tych dat. Udało się nam ustalić, że wówczas szczątki musiały być przeniesione do tego kościoła i tu ukryte bądź pochowane. Jednocześnie skontaktowała się ze mną anonimowo osoba, starszy pan, który również wskazywał, że w kościele św. Idziego, "gdzieś w krypcie kościelnej" - on tak to nazywał, są pochowane szczątki Hubala.

W styczniu i kwietniu 2023 roku członkowie stowarzyszenia Wizna 1939 prowadzili w inowłodzkiej świątyni badania georadarem. Pokazały one, że pod podłogą, pod chórem, jest miejsce prawdopodobnie jakiegoś pochówku w skrzyni drewnianej. Szymanowski wskazuje ponadto, że badanie wykazało od góry naruszenie struktury podłogi.

- Skoro w 1938 roku była rekonstrukcja tego kościoła i wówczas wykonano posadzkę, oznacza to, że to, co się tu wydarzyło, miało miejsce już po wojnie, a przypomnę, że Hubala miano przenieść z krypty, spod muru cmentarza właśnie w 1949 roku. To jest to, czego oczekiwałem - konkluduje.

W maju stowarzyszenie skierowało wniosek do wojewódzkiego konserwatora zabytków o zgodę na przeprowadzenie w kościele badań inwazyjnych. Plan jest taki, by najpierw wpuścić pod posadzkę małą kamerę endoskopową i na podstawie filmu, który uda się nagrać za jej pomocą, podjąć decyzję o sprawdzeniu domniemanego pochówku. Członkowie stowarzyszenia przekonują, że zabytek na tym nie ucierpi, zwłaszcza, że sama podłoga, przez którą trzeba byłoby się przewiercić, nie jest zabytkowa.

Hipotezy o pochówku Hubala w kościele w Inowłodzu nie sposób jednoznacznie zweryfikować bez sprawdzenia spoczywających tu szczątków. Materiał porównawczy do badań DNA jest dostępny od zmarłej 3 lata temu córki majora, Krystyny Dobrzańskiej-Sobierajskiej. Zgody konserwatora zabytków, na którą stowarzyszenie Wizna 1939 czeka już od czterech miesięcy, nie ma jednak do dziś.

Daria Błaszczyńska, specjalista ds. komunikacji w Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków w Łodzi, przekazała dziennikarzom, że "ze względu na złożony i wielowątkowy charakter tej sprawy, jest ona w dalszym ciągu rozpatrywana".

Badaniom w kościele ś. Idziego kibicują władze gminy Inowłódz. Bogdan Kącki, wójt gminy Inowłódz, powiedział podczas piątkowej konferencji (6.10.2023), że docenia starania stowarzyszenia za poszukiwanie prawdy historycznej z taką pasją i zaangażowaniem.

- Nie ukrywam, że chciałbym, żeby taka hipoteza znalazła potwierdzenie. Myślę, że jest kolejny krok w kierunku udowodnienia, że rzeczywiście szczątki majora Hubala w Inowłodzu się znajdują. Gdyby tak było, byłaby to wielka rzecz, gdybyśmy tego Hubala mieli niejako na własność i po wsze czasy. Dlatego kibicujemy wam i wspieramy - deklarował wójt.

Na forach internetowych, wśród historyków i regionalistów nie brak jednak głosów krytycznych wobec działań, teorii i hipotez stowarzyszenia Wizna 1939, które odbierane bywają nie jako rzetelne badanie prawdy historycznej, lecz raczej jako forma autopromocji, niepoparta naukowymi metodami docierania do źródeł i dowodów.

Wiarygodności hipotezie o szczątkach Hubala w kościele w Inowłodzu nie dodają także wcześniejsze nieudane próby odnalezienia grobu majora. Ekshumacje prowadzone w kilku miejscach od lat 50. XX wieku negatywnie weryfikowały kolejne teorie. W 2016 roku badacze ze Stowarzyszenia Wizna 1939 prowadzili już ekshumacje na terenie cmentarza na wzgórzu w Inowłodzu. Z kolei w 2020 IPN prowadził takie prace na cmentarzu w Kraśnicy. W obu przypadkach badania DNA wykluczyły, by znalezione tu szczątki należały do Hubala.

ZOBACZ TAKŻE MATERIAŁ VIDEO z konferencji "Gdzie spoczywa Hubal"!